Limon: C Vitamini Deposu Doğal Antiseptik

Rivayete göre, Kafkas padişahı Hüsrev'in sevdiği kullarından biri önemli bir kusur işler ve yaptığı hatadan dolayı padişahın gözünden düşer. Öfkeli padişah kulunu hemen zindana attırıp korumalarına da şöyle bir emir verir; mahkum sadece tek bir meyve ile beslenecek! Hangi meyve sorusunu ise "bırakın kendi seçsin" diye yanıtlar.

Tabii mahkumun padişahın emrini yerine getirmekten başka bir çaresi kalmaz. Biraz düşündükten sonra ona yalnızca limon vermelerini ister. Ve şaşkın korumalara şöyle bir açıklama yapar "limonun kokusu düşüncelerimi neşelendirecek, kabuğu ve çekirdeği kalbime faydalı olacak, meyvesi beni besleyecek, suyu ise susuzluğumu giderecek.."

Bu hikayenin gerçek olup olmadığını söylemek zor. Kesin olan bir şey var, rivayet eski insanların bu mucizevi meyveye verdiği önemi yansıtmaktadır. Bundan en az 3000 yıl önce, insanlar limondan haberdarlardı, gıda ve tıbbi amaçlarının yanı sıra bazı ritüeller için de limon kullanırlardı. Örneğin, limonun rengi ve aromasına hayran olan eski Yunanlılar meyveyi düğünlerinin amblemi yapmaktalardı.

Limon ismi Malay kelimesi olan lemo'dan türetilmiştir. Anneler için yararlı anlamına gelen bu kelime Hindistan'da nimu, Çin'de limung olarak karşılık bulmaktadır. Botanikçilere göre, limonun memleketi Hindistan'dır. Himalayaların eteğinde eski dönemlerden beri bu bitki yabani halde yetişmektedir. Buradan limon önce Güneydoğu Asya ülkelerine çok sonraları ise Avrupa'ya ve Akdeniz ülkelerine gelmiş ve halkın vazgeçilmez besinlerinden biri olmuştur. Peki limonu böyle vazgeçilmez yapan şeyler nelerdir.

Limonun Başlıca Faydaları

İlk olarak tabii ki askorbik asit veya C vitamini açısından zengin oluşu nedeniyle pek çok bilinen faydaya sahiptir. Bu vitamin eski dönemlerden beri iskorbüt hastalığının çaresi olarak kullanılmıştır. Geçmişte büyük seferler sırasında Avrupalıların yaygın bir şekilde limon kullandıkları bilinmektedir. Ünlü kaşif John Cook gemilerini bu meyvelerle temin etmiştir. Hatta 1795 yılında İngiltere'de gemi mürettebatlarının günlük olarak limon suyu tüketmelerine dair bir karar yayınlandığı da tarihi kaynaklar arasında yer almaktadır.

Bugün C vitamininin enfeksiyonlara karşı vücudun direncini artırdığı bilinmektedir. Limonun grip ve benzeri hastalıkları önleme aracı olarak diğer meyve ve sebzeler ile birlikte tüketimi tavsiye edilebilir. Bu vitamin özellikle organizmanın soğuk algınlığının etkilerine karşı direncini arttırır. Buna ek olarak vitamin romatizma, tüberküloz ve alerjik lezyonlarda aktif olarak yaraların, yanık ve kırıklarının daha hızlı iyileşmesine katkıda bulunma yeteneğine sahiptir. Bazı raporlara göre, çeşitli enfeksiyonlara yakalanmış olan hastalara askorbik asit iyileştirici etki gösterir.

C vitamininin etli kısmından çok limonun kabuğunda bulunması çok enteresandır. Bu nedenle meyvenin tamamını yemek gerekir. Yetişkinlerin bu vitamine olan günlük ihtiyacını karşılamak amacıyla, her gün yaklaşık 100 gram, yani iki küçük veya bir büyük limon tüketmeleri gerekir. Ancak herkes ekşi sevmez.

Limon ise gerçekten bayağı ekşidir. Limondaki şekerin miktarı greyfruttan 2.5 kez, portakaldan 3 kez,mandalinadan ise 4 kez daha azdır. Bu arada askorbik asit açısından en zengin narenciye çeşidi limondur. 100 gramında 60 miligramın üzerinde askorbik asit bulunur.

Askorbik asitin yanı sıra limonda diğer vitaminler de vardır: B1, B2, beta karoten ve son olarak P vitamini. Ancak düşük seviyelerde bulunduklarından P vitamini hariç pek önemli bir rol oynamazlar. P vitamini askorbik asitin yararlı etkisini artırır ve kanamalara ve yüksek tansiyona iyi gelir. Sitrik asit, su ve limona benzersiz bir koku veren uçucu yağlar içeriğinde bulunan diğer maddelerdir.

Sıcak iklimlerde ortaya çıkan susuzluğu gidermek için en iyi içecek seçimi konusunda bazı deneysel araştırmalar yapılmıştır. Ortaya çıkan sonuçlara göre insan vücudu ısındıkça sitrik, askorbik asitlere, potasyum ve kalsiyum minerallerine olan gereksinimi artar. Tüm bu maddeler limonun içerisinde bulunur. Limon susuzluğu gidermek için tüm dünyadaki en iyi besin maddelerinden biridir.

Limon gut hastaları ve birtakım idrar yolu taşlarında yararlıdır. Bu durum sitrik asidin ürik asidi eriterek eklem ve kıkırdak içindeki birikmesini engelleme özelliği ile açıklanır.

Yeni bilimsel bilgilere göre, sitrik asit aterosklerozun, yani damar sertleşmesinin önlenmesi ve tedavisi için iyi bir araçtır. Limon suyu çocuklarda raşitizmin önlenmesi için kullanılır. Taze limon suyunun burun kanamalarını durdurucu özelliği vardır.

Tabii limonla ilgili tüm bu bilgiler bir anda ortaya çıkmamıştır. Ünlü hekim İbn-i Sina'nın limon suyunun kalp için çok faydalı olduğunu düşündüğü biliniyordu. Ayrıca limonu sarılık ve hamile kadınlarda ortaya çıkan mide bulantısını önlemek ve sindirimi geliştirmek için kullanmıştır. Bazı hekimler parazitleri vücuttan uzaklaştırmak için limon suyu önermişler. Günümüzde de halk arasında bağırsak solucanlarına karşı kullanılan bir yöntemdir.

Modern cilt bakımı alanında da limonun yaygın bir kullanım alanı bulunmaktadır. Limon suyu pek çok merhemler, emülsiyonlar, maskeler ve losyonların içeriğinde yer alır. Limonla yapılan birçok leke, çil, cilt bakım maskesi vardır.

---

Afrika'da Limon

Birçok Afrika ülkesinde şöyle tanıdık bir sahne ile karşılaşabilirsiniz; Yoldan geçen birisi manava uğrar, bir limon satın alır, ısırır ve doğrudan suyunu ağzına sıkar. Bunu izleyen Batılılar genellikle yüzlerini buruştururlar ve bu ekşi suyu neden içmeleri gerektiğini anlayamazlar. Ancak bu olayda tuhaf bir şey yoktur. Afrika'da limon ilaçtır.

Normalde limon dilimleri çay ve kokteyle atılır, yemeklerde çeşni olarak veya dekorasyon amacıyla kullanır. Ancak geleneksel Afrika tıbbında limon apayrı bir kullanım alanına sahiptir. Limon ağacının meyvesi uzun dönem boyunca en etkili antiseptik olarak kabul edilmiştir. Saf halde sebzeler, mineraller ve diğer katkı maddeleri ile birlikte çeşitli iksirlerde kullanılır.

Yılan, örümcek, akrep sokmaları sonrasında yaraya limon suyu sıkmanın her şeyden önce gerekli olduğuna inanılmaktadır. Boğaz ağrısı başladığında limon suyu ile gargara yapılır. Zehirlenmelerde hazırlanan içeceklerin içine katılır. Bal ile limon suyu gribe karşı kullanılır.

Afrikalılar böbrek taşı sorununda haftaya her gün yedi limon yiyerek başlayıp sürenin sonunda bunu 1 limona düşürürler. Karaciğer rahatsızlıklarında birkaç hafta süresince kabuğu ile birlikte suyu sıkılıp içilir. Afrikalı şifacılar iskorbüt, kalp ağrısı, hipertansiyon ve diğer birçok hastalık için limon kürü uyguluyorlar.

---

Limon Kabuğu Nasıl Kullanılır

Çeşitli yemek tariflerinde şöyle bir talimatla karşılaşabilirsiniz, limon veya portakal kabuğunu rendeleyip ekleyin.

Limon kabuğunun mümkün olduğunca sarı ince kısmı kullanılmalıdır. Eğer kabuk rondodan geçirilecekse şöyle bir yöntem uygulanabilir. Limon soğuk suyla yıkanır. Daha sonra keskin bir bıçak yardımıyla kabuklar spiral şekilde kesilir. Daha sonra öğütülür ve kullanılır.

Limon kabuğu rendesi soğuk soslar yanı sıra, sebze, et, ve balık yemeklerine ve salatalara eklenebilir. Kekler, pastalar gibi hamur işlerinde ve pirinçli veya irmik puding, jöleler, komposto gibi çeşitli yiyeceklerde de kullanılabilir.

Bunların dışında spiral şeklinde kesilen limon kabuğu kurutularak çaya eklenirse çok güzel aroma katıyor.

---

Limon Yağı

Limon yağı olgun meyveden soğuk presleme yöntemiyle elde edilir. 60 kilo yağdan yaklaşık 1 kilo uçucu yağ elde edilir. Bazı durumlarda yeşilimsi bazen açık sarı renkte olup belirgin bir şekilde limon kokuyor. Limon yağı bazı ilaçlarda koku ve tadı iyileştirmek için kullanılır.

Limon uçucu yağı bakterileri yok edici, ateş düşürücü, tonik ve sıkılaştırıcı özelliklere sahiptir. Ayrıca vücudun bağışıklık sistemini geliştiren bir dezenfektandır, bu yüzden soğuk algınlığı, grip, ateş ve çeşitli ağız enfeksiyonları için kullanılır. Bu yağ çilleri yok etmeye yardımcı olur, tırnakların durumunu iyileştirir, saç derisindeki kepeklenmeyi ortadan kaldırır ve saçları daha parlak yapar.

---

Çeşitli Rahatsızlıklarda Limon Kullanımı

Solucanları uzaklaştırmak için Bir adet limon alınır kabuğu soyulur ve doğranır. Üzerine 1 bardak kaynar su dökülür. Ayrıca bir tatlı kaşığı bal eklenir ve 2 saat demlenmeye bırakılır. Soğuduktan sonra anthelmintik olarak (kurt düşürücü) yatmadan önce kullanılır.

Romatizmada kullanımı 4 limon ve 3 diş sarımsak alınır, 1 litre sıcak su eklenir ve 24 saat bekletilir. Sonrasında süzülür, yemeklerden önce günde üç kez 50 gram içilir.

Kuru cilt için yüz maskesi Limon suyu 1 tatlı kaşığı olacak şekilde sıkılır ve 1 tatlı kaşığı bal ile karıştırılır. Bu karışıma 1 çorba kaşığı yulaf ezmesi eklenir. Karıştırılır ve yüze uygulanır. Maske yüzde 10 dakika bekletilir ve daha sonra sıcak su ile yıkanır.

Soğuk algınlığı veya gribe karşı: Limon kabuğu ile bitlikte kaynar suda haşlanır. Daha sonra rondodan geçirilir ve 1 çorba kaşığı bal ile yumuşatılmış 100 gram tereyağı eklenir. Tüm malzeme iyice karıştırılır ve sandviçlerde tereyağı yerine kullanılır.

Anjine karşı Limonun dörtte birini alınır ve suyu sıkılır. 150 ml su eklenir iki gün boyunca her saat boğaz gargarası yapılır. Bu karışım mikropları yok eder ve enflamasyonu ortadan kaldırır.

Bronşite karşı. Rendelenmiş 50 gram yabanturpu suyuna üç limonun suyu karıştırılır. Hazırlanan meyve suyu günde 1 tatlı kaşığı birkaç kez içilir. Aşırı kullanımı yasaktır.

Hipertansiyonda kullanımı 3 adet limon ve 5 diş sarımsak rendelenir ve üç litrelik şişeye konulur ve sonra üstü su ile doldurulur. İki gün boyunca bekletilir ve karışım dibe çöktüğünde hazır hale gelir. Sabahları 100 ml içilir.

---

Limonun Yan Etkileri

Limonun birçok yararlı özelliklerinin yanı sıra kontrendikasyonları da vardır. Aşırı miktarlarda tüketildiğinde diş minesine zarar verir. Uzun süreli tüketim sonrasında çoğu kişi sıcak ve soğuk suya karşı duyarlılığının artmasından şikayetçi olur.

Mide iltihabı, midede asit fazlalığı, mide ülseri ve duodenum ülseri rahatsızllığı olan kişiler limon tüketimi konusunda dikkatli olmalıdırlar. Mide ekşimesi, ağrı, kramp ve hatta kusmaya neden olabilir, asiditeyi artırabilir.

Ayrıca, bazı insanlarda limon alerjisi görülebilir, bu nedenle çocuklara limonu sınırlı miktarlarda vermek gerekir.