မုန္တိုင္း
မန္မာေတြၾကားထဲမွာ အသစ္အဆန္းျဖစ္ေနေသးတဲ့ ဗဟိုဘဏ္ရဲ့ လႈပ္ရွားလည္ပတ္ပုံေတြအပါအ၀င္ တစ္ႏိုင္ငံလုံးရဲ့ စီးပြားေရးကို ဘယ္လိုၾကည့္ရမလဲ၊ ထိန္းသိမ္းရမလဲ၊ စီးပြားေရးကို ဘယ္လိုခန္႔မွန္းရမလဲ ဆိုတာေတြကို အေမရိကန္ဗဟိုဘဏ္ဥကၠဌအျဖစ္ ၁၉၈၇ကေန ၂၀၀၆အထိ၊ ၁၉ႏွစ္လုပ္သြားတဲ့ပုဂၢိဳလ္ၾကီးဆီကေန တစ္ထိုင္တည္း ေလ့လာႏိုင္မယ့္စာအုပ္။ ျမန္မာ့စီးပြားေရး လည္ပတ္ပုံကို စိုးရိမ္ေနၾကျပီး ဗဟိုဘဏ္နဲ႔တကြ စီးပြားေရးစည္းၾကပ္သူ မူ၀ါဒခ်မွတ္သူေတြကို ေမးခြန္းထုတ္တာ မ်ားလာခ်ိန္မွာ ပိုေတာင္ ဖတ္သင့္တယ္။
စကားတစ္ခြန္းထြက္တာနဲ႔ စေတာ့ေတြ ေစ်းတက္က်က်ၾက၊ ေငြလဲလွယ္ႏႈန္းေတြ ဂေယာက္ဂယက္ျဖစ္ၾကတဲ့အတြက္ တစ္ကမၻာလုံးက သူ႔ပါးစပ္ကထြက္မယ့္စကားကိုပဲ ေစာင့္ျပီး အဓိပၺာယ္ေကာက္ခဲ့ရတဲ့ Alan Greenspan ရဲ့ ကိုယ္တိုင္ေရးအတၳဳပၺတၱိတစ္ပိုင္း၊ ေဘာဂေဗဒသင္ၾကားျပသမႈ တစ္ပိုင္း၊ တစ္ႏိုင္ငံလုံး စီးပြားေရးကို ဘယ္လိုထိန္းသိမ္းရတယ္ဆိုတဲ့ အေတြ႔အၾကဳံက တစ္ပိုင္း သုံးမ်ိဳးစပ္စာအုပ္ျဖစ္တဲ့အတြက္ အရသာ၃မ်ိဳး၊ သုတ ၃မ်ိဳး ရေစတယ္။
၂၀၀၆ သူအနားယူအျပီး ၂၀၀၇မွာ ထြက္တဲ့စာအုပ္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ လူေတြ အဲဒီတုန္းက ေစာင့္ဖတ္ရတဲ့ စာအုပ္။ ရုတ္တရက္ၾကည့္ရင္ ေလးလံတဲ့စာအုပ္။ တကယ္ အခ်ိန္လည္းစီးတယ္၊ ဘာသာရပ္ကလည္း လုပ္ငန္းတစ္ခုတည္းေပၚ ၾကည့္ရတဲ့ business စီးပြားေရးမဟုတ္ဘူး၊ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံလုံးရဲ့ စီးပြားေရးေပၚ ျခဳံငုံၾကည့္ရတဲ့ macroeconomics စီးပြားေရး။ ဒါေပမယ့္ ဖတ္ရတာ သြက္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္က စာအုပ္ထြက္ထြက္ခ်င္း ၀ယ္တာမဟုတ္ပါဘူး။ ထုံးစံအတိုင္း စာၾကည့္တိုက္ အေဟာင္းပုံထဲက ဆြဲလာတာ။ သိပ္ေတာ့ ေစ်းမက်ေသးဘူး။ ၂၀၀၇ထြက္တဲ့စာအုပ္ကို ၂၀၁၀မွာ ၀ယ္တာျဖစ္တဲ့အတြက္ ၃ႏွစ္ေလာက္ပဲ ၾကာေသးတာဆိုေတာ့ ၇က်ပ္ခြဲေလာက္ ေပးလိုက္ရတယ္။ သိပ္တန္တယ္။ ပုဂၢဳိလ္ေက်ာ္ ပုဂၢိဳလ္ထက္ တစ္ေယာက္ တစ္သက္စာ အေတြ႔အၾကဳံေတြ တစ္ထိုင္တည္းနဲ႔ ရတာေလ။
ဒီစာအုပ္ဟာ ႏိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒ စာအုပ္။ သူကိုယ္တိုင္က ေဘာဂေဗဒပညာရွင္လည္းျဖစ္၊ စီးပြားေရး မူ၀ါဒခ်မွတ္သူ စည္းၾကပ္သူလည္းျဖစ္တာေၾကာင့္ ဧရာမႏိုင္ငံေရးေတြနဲ႔ စီးပြားေရးေတြ ထိေတြ႔တာေပါင္းဆုံတာ ရိုက္ခတ္တာကို ႏွစ္၂၀ေလာက္ ျမင္ခဲ့ရသူျဖစ္တဲ့အတိုင္း စီးပြားေရးနဲ႔ ႏို္င္ငံေရး အဆက္အစပ္ေတြကို ရွင္းျပေရးသားသြားတာကို ဒီစာအုပ္မွာ ျမင္ရတယ္။ သို႔ေသာ္ ႏိုင္ငံေရးက စီးပြားေရးေပၚ လႊမ္းတာထက္စာရင္ စီးပြားေရးက ႏိုင္ငံေရးေပၚ လႊမ္းမိုးတယ္လို႔ Greenspan ရဲ့ စာအုပ္ကို ဖတ္ရင္ ခံစားရတယ္။
သူ႔ငယ္ဘ၀ကစျပီး စီးပြားေရးပညာရွင္၊ အဲဒီကေန ဗဟိုဘဏ္ဥကၠဌ ဘ၀၊ ကမၻာ့အၾကီးဆုံး စီးပြားေရးျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္စီးပြားေရး အထူးသျဖင့္ ေငြေရးေၾကးေရးပိုင္းကို သူဘယ္လိုစိတ္ထားနဲ႔ ဘယ္လိုကိုင္တြယ္ခဲ့သလဲေတြ ပါတယ္။ အေမရိကန္စီးပြားေရးက ကမၻာ့စီးပြားေရးကို ေမာင္းေနတဲ့အတြက္ Greenspan က ကမၻာ့စီးပြားေရးကို ကိုင္ခဲ့တာ။ အရင္ကတည္းက ကၽြန္ေတာ္က ဗဟိုဘဏ္ေတြအေၾကာင္း စိတ္၀င္စားခဲ့တာ၊ ဒီစာအုပ္ဖတ္ျဖစ္ေတာ့ ပိုစိတ္၀င္စားလာတယ္။ ဒီစာအုပ္၀ယ္ျဖစ္တာလည္း အေမရိကန္ဗဟိုဘဏ္ကိုု သက္တမ္းၾကာရွည္ ကိုင္တြယ္ခဲ့သူရဲ့ လက္ေတြ႔နဲ႔ အျမင္ကို သိခ်င္လို႔ပါ။ စာအုုပ္ဖတ္ရင္း ကိုယ့္ႏိုင္ငံဗဟိုဘဏ္နဲ႔လည္း ခ်ိန္ထိုးမိတယ္။
ဒါေပမယ့္ ျမန္မာနဲ႔ အေမရိကန္ဗဟိုဘဏ္နဲ႔ ကြာတာေတြ အမ်ားၾကီး။ ပထမတစ္ခ်က္က အေမရိကန္ေဒၚလာက တစ္ကမၻာလုံး သုံးတဲ့ေငြ။ ဒီေတာ့ တစ္ကမၻာလုံးရဲ့ monetary policy ကို အေမရိကန္ဗဟိုဘဏ္က ကိုင္ထားသလို ျဖစ္ေနတယ္။ ျမန္မာေငြ “က်ပ္” က ကိုုယ့္ျပန္တြင္းမွာေတာင္ မ“မာ” ႏိုင္ဘူး။ နယ္စပ္ေတြမွာ ထိုင္းဘတ္၊ တရုတ္ယြမ္တို႔နဲ႔ ျပိဳင္ေနရသလို ျပည္တြင္းမွာလည္း ေဒၚလာနဲ႔ အျပိဳင္က်ဲေနရတယ္။ ႏိုင္ငံအေျခအေနလည္း အရမ္းကြာတယ္။ စီးပြားေရးပမာဏကြာတယ္။ လူသားအရင္းအျမစ္ကြာတယ္။ သူတိုု႔ရဲ့ ေငြေရးေၾကးေရးစနစ္က အလုံးစုံဖြံ႔ျဖိဳးေနျပီ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီက စတုန္းပဲ ရွိေသးတယ္။ ၂၀၁၃ခုႏွစ္မွ ဗဟိုဘဏ္ဥပေဒက ထြက္တယ္။ ဘဏွာေရး၀န္ၾကီးဌာနနဲ႔ ဗဟိုဘဏ္နဲ႔ကို “လြတ္လြတ္လပ္လပ္ အမွီအခိုကင္းကင္း” ျဖစ္ေအာင္ ၾကိဳးစားေနရဆဲပါ။ ေနာက္တစ္ခ်က္က သူတို႔ဆီမွာ သတင္းအခ်က္အလက္က အဆင္သင့္ ရွိတယ္။ ဒါေတာင္၂၀၀၈ဘဏွာေရးအက်ပ္အတည္းျဖစ္တဲ့အခါ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ အခ်က္အလက္မလုံေလာက္တာကို သြားေတြ႔ရတယ္။ အဲဒီ ၂၀၀၈ျပႆနာ ေျဖရွင္းပုံကိုေတာ့ အရင္တစ္ပတ္ေက်ာ္က ေရးခဲ့တဲ့ ဒဏ္ခံႏိုင္စြမ္း စစ္ေဆးခ်က္ စာအုပ္အညႊန္းမွာ ဖတ္ႏိုင္တယ္။
“တစ္ဦးခ်င္း ကိုယ္က်င့္သိကၡာေနရာမွာ အစိုးရ စည္းၾကပ္မႈက အစားမ၀င္ႏိုင္ဘူး” လို႔ Greenspan ကေျပာတယ္။ ‘government regulation cannot substitute for individual integrity’။ အစိုးရ ဘယ္ေလာက္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းနဲ႔ ထိန္းသိမ္းထိန္းသိမ္း၊ တစ္ဦးခ်င္းကိုယ္က်င့္သိကၡာမေကာင္းရင္ မရဘူးလိုု႔ ဆိုလိုတာ။ ဒါက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုလို တရားဥပေဒစိုးမိုးတဲ့ ႏိုင္ငံ၊ အစိုးရယႏၱရား စြမ္းေဆာင္ရည္ျမင့္တဲ့ႏိုင္ငံ၊ ခ်မ္းသာတဲ့ႏိုင္ငံမွာ အစိုးရ စည္းၾကပ္သူ အျဖစ္ ႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ေလာက္ လုပ္လာသူ ေျပာတဲ့စကား။ ဒါဆို ျမန္မာလို ႏိုင္ငံမွာေရာ ဘာကို အေလးထားသင့္သလဲ ကၽြန္ေတာ္ ေတြးမိတယ္။
ဒီစာအုပ္ထဲမွာ ကၽြန္ေတာ္ၾကိဳက္လြန္းလို႔ လိုင္း၂ခါေလာက္ တားထားတဲ့ စကားတစ္ခြန္းက Greenspan ေျပာတာမဟုတ္ သမၼတေရဂင့္စကား။ ေရဂင့္စကားကို Greenspan က ျပန္ကိုးကားထားတာ။ စီးပြားေရးက်တာလား၊ ပ်က္တာလား စကားလုံးေတြ အျငင္းပြားေနခ်ိန္မွာ ေျပာခဲ့တယ္။ လက္ရွိသမၼတဂ်င္မီကာတာကို ေရဂင္က အျပတ္အသတ္ႏိုင္ျပီး သမၼတျဖစ္မလာခင္ ေရဂင္ရဲ့ မဲဆြယ္မိန္႔ခြန္းထဲမွာ ထည့္သြင္းေျပာခဲ့တဲ့စကား။ ကာတာလက္ထက္မွာ စီးပြားေရးက ထိေနတယ္။ ႏိုုင္ငံ့စီးပြားေရးအေျခအေနကို တိုင္းတာရာမွာ အလုပ္ job ေတြ ဘယ္ေလာက္ဆုံးရႈံးသလဲ၊ တိုးတက္သလဲနဲ႔ တိုင္းတာတဲ့ အေလ့အထနဲ႔လည္း ခ်ိတ္ျပီး ေျပာလိုက္တာ။ ဟာသပါသေလာက္ တာသြားတဲ့ စကား။
'A recession is when your neighbor loses his job. A depression is when you lose yours. And recovery is when Jimmy Carter loses his.'
“ခင္ဗ်ား အိမ္နီးခ်င္း အလုပ္ျပဳတ္တဲ့အခါ စီးပြားေရးက်တယ္ေခၚတယ္။ ခင္ဗ်ား အလုပ္ျပဳတ္ခ်ိန္က စီးပြားပ်က္ကပ္ပဲ။ ဂ်င္မီကာတာ အလုပ္ျပဳတ္ခ်ိန္ စီးပြားေရးျပန္အတက္လိုု႔မွတ္”ေအာင္ျမင္ပါေစ ျမန္မာျပည္။
Photo Credit Google
@kaunglaynaing
လားေတာ့ငါလည္းဘယ္သိမလဲ။တေန႔ရန္ကုန္သို႔ Mobile Training တတ္ေရာက္ၿပီး မ်ားမၾကာမီကာလ viber social media မွေန၍ ကြၽန္ေတာ္၏ ငယ္ သူငယ္ခ်င္းျဖစ္သည့္ ကြၽန္ေတာ္၏ ဇနီေလး
ဘုတ္ေက်းဇူး
Congratulations! This post has been upvoted from the communal account, @minnowsupport, by luckkaung from the Minnow Support Project. It's a witness project run by aggroed, ausbitbank, teamsteem, theprophet0, someguy123, neoxian, followbtcnews, and netuoso. The goal is to help Steemit grow by supporting Minnows. Please find us at the Peace, Abundance, and Liberty Network (PALnet) Discord Channel. It's a completely public and open space to all members of the Steemit community who voluntarily choose to be there.
If you would like to delegate to the Minnow Support Project you can do so by clicking on the following links: 50SP, 100SP, 250SP, 500SP, 1000SP, 5000SP.
Be sure to leave at least 50SP undelegated on your account.