[Zdarzyło to się...] 65 lat temu. Zakończenie wojny koreańskiej

Zdarzyło to się... 65 lat temu, w dniu 27-go lipca 1953 roku, amerykański generał broni William Harrison, północnokoreański generał Nam Il oraz chiński generał Peng Dehuai podpisali porozumienie o zawieszeniu broni w wojnie koreańskiej. Uzgodniono „całkowite zaprzestanie działań wojennych i wszelkich działań sił zbrojnych w Korei, aż do ostatecznego porozumienia pokojowego” pomiędzy państwami koreańskimi. Porozumienie o zawieszeniu broni zostało uznane przez dyplomatów, historyków i opinię publiczną jako formalny koniec wojny koreańskiej.

Jednakże z prawnego punktu widzenia każde zawieszenie broni, w tym również te o którym dzisiaj mowa, jest jedynie porozumieniem wojskowym między walczącymi stronami, a nie jest oficjalnym porozumieniem miedzy rządami. Aby traktaty były prawnie wiążące na mocy amerykańskiego prawa, muszą być ratyfikowane przez Senat Stanów Zjednoczonych, a ponieważ nie ma traktatu, nie ma ratyfikacji. Biorąc pod uwagę, że nie podpisano żadnego traktatu pokojowego, można twierdzić, że wojna koreańska nie została oficjalnie zakończona.

Zawieszenie broni ustaliło koreańską strefę zdemilitaryzowaną, o długości 250 kilometrów i szerokości 4 kilometrów, która od tego czasu stanowiła operacyjną granicę pomiędzy zwaśnionymi państwami Koreańskimi. Przymierze uzgodniło również repatriacje jeńców wojennych, ten punkt stanowił kość niezgody. Amerykanie posiadali już wiedzę na temat obchodzenia się Koreańczyków z północy z jeńcami wojennymi, „praniem mózgów” i innych formach represji na pojmanych żołnierzach, ale nie to było największym problemem. W północnokoreańskich obozach jenieckich przetrzymywano około 10 tysięcy amerykańskich żołnierzy, natomiast po drugiej stronie w obozach osadzonych było 150 tysięcy północnokoreańskich i chińskich jeńców wojennych, a wielu z nich nie chciało wracać do Korei Północnej i komunistycznych Chin. Oba kraje nalegały na to, żeby odzyskać swoich żołnierzy, dla amerykanów był to nie lada problem moralny.

Ostatecznie porozumienie o zawieszeniu broni powołało do życia „Neutral Nations Supervisory Commission (NNSC)" (bezstronną komisja ds. repatriacji narodów), której przewodniczącym został indyjski generał Kodendera Subayya Thimayya, otrzymał on szczególnie delikatne zadanie uporządkowania sytuacji z niesfornymi chińskimi i koreańskimi więźniami, z którego wywiązał się znakomicie ku zadowoleniu światowej opinii publicznej. Nie było to jedyne zadanie, dla którego powołano NNSC, komisja miała również nadzorować rozbrajanie, jako jedne z państw „neutralnych” wybranych do tego zadania przez Koreę Północną i Chiny była Polska, która wraz z Czechosłowacją nadzorowała postanowienia porozumienia po stronie północnokoreańskiej, po drugiej stronie były Szwajcaria i Szwecja. Kraje te dostarczały przez szereg lat zespoły inspektorów, które wykonywały swoje zadania na terytoriach obu zwaśnionych państw. Od 2008 roku główną rolą NNSC jest utrzymywanie i budowanie relacji z obiema krajami oraz utrzymywanie kanału komunikacji między nimi.

Między Koreańskimi państwami do dnia dzisiejszego nie uzgodniono „ostatecznego porozumienia pokojowego”, dlatego też zawieszenie broni z 1953 roku pozostaje jedynym formalnym zakończeniem wojny. Krótko po zawarciu porozumienia Chińczycy próbowali zawrzeć traktat pokojowy, chiński minister spraw zagranicznych Chou Enlai zaproponował traktat pokojowy na konferencji genewskiej w 1954 roku, jednakże amerykański Sekretarz Stanu John F. Dulles (jego brat, Allan Dulles, był dyrektorem CIA) nie zamierzał zawierać żadnych umów z komunistami. Tak więc koreańskie porozumienie o zawieszeniu broni pozostało wszystkim, na czym utrzymuje się pokój na półwyspie koreańskim, w wyznaczona w porozumieniu granica na 38 równoleżniku oraz strefa zdemilitaryzowana dzielą półwysep na Koreę Północną i Południową.

Warto w tym miejscu nadmienić, że pierwszą stroną porozumienia o zawieszeniu broni, która złamała jego postanowienia były Stany Zjednoczone. We wrześniu 1956 roku Przewodniczący Kolegium Połączonych Szefów Sztabów admirał Arthur W. Radford ogłosił zamiar rozlokowania na półwyspie koreańskim broni atomowej, co było odpowiedzią na decyzje prezydenta Dwight D. Eisenhower o zwiększeniu nacisków na wojnę atomową z jednoczesnym zmniejszeniem sił konwencjonalnych. Dokonując tej zmiany, Stany Zjednoczone złamały zapisy porozumienia w sprawie zawieszenia broni, która wyszczególniała, że żadna ze stron nie wprowadzi żadnych nowych broni do Korei, z wyjątkiem częściowej wymiany sprzętu w ramach normalnej konserwacji.