Tuhaf Günler/Strange Days (TURKISH/ENGLISH)

Tuhaf günlerden geçiyoruz. Değişimin hızının ve kapsamının kontrol edilemediği, olayları anlamakta zorlandığımız ve öngörü yapamadığımız bir zaman dilimi. Siyasi belirsizlikler, ekonomideki dalgalanmalar, dijital dönüşümün yarattığı değişiklikler, değişen beklentiler gibi bir çok etken nedeniyle VUCA dönemindeyiz.

Üzerinde faaliyet gösterdiğimiz Steemit platformu bunun en güzel örneği. Bir yılda değeri on kat artıp, ardından bir ay içinde üçte birine düşen bir para biriminin oluşturduğu zemin üzerinde paylaşımlar yapıyoruz.

Türk Lirası dolar karşında son 24 saatte %3,5 değer kaybetti, gerçi gerekli önlemler alınsa bu denli büyük bir değer kaybı olmazdı ama bu başka bir yazının konusu.

Soğuk Savaş’ın bitmesi ve asimetrik tehditlerin ortaya çıkması sonucunda yeni dönemi tanımlamak için ilk olarak ABD ordusu tarafından ortaya konulan VUCA kavramı, çağımızın şartlarını tanımlamak için giderek daha fazla kullanılmaya başlandı. Oynak (volatile), belirsiz (uncertain), karmaşık (complex) ve muğlak (ambigious) sözcüklerinin birleşimi olan VUCA, 2000’li yıllardan itibaren iş dünyasında da sıkça konuşulur oldu.

Sanatçılar güçlü sezgileri sayesinde gelecekte olacaklar hakkında bizlere ipuçları verirler. 2000 yılının hemen öncesinde geçen 1995 yapımı Strange Days filmi, sanal olan ile gerçek olanın iç içe geçtiği bugünün kaotik dünyasını önceden haber verir gibiydi. Filmde eski bir polis olan Lenny Nero izleyene kaydı yapanın anılarını ve kayıt sırasındaki duygularını aktaran CD'lerin ticaretini yapmaktadır. Bu arada filmin geçtiği Los Angeles'da Afro-Amerikalılarla polis ve ordu birlikleri arasında durmaksızın süren sokak çatışmaları yaşanmaktadır. Philip K. Dick'in öykülerinden esinlenerek yazılmış olan filmin konusundan daha çok uyandırdığı duygular bugünün dünyasını tarif etmek bakımından bana uygun geliyor.

Oynaklık, değişimin hızının ve boyutlarının gittikçe artmasını; belirsizlik öngörülemezliğin en başat kural olmasını, karmaşıklık etkileşim halindeki faktörler arasındaki ilişkilerin anlaşılmasının zorlaşmasını ve muğlaklık da çevremizdeki olguları anlamlandırmakta zorlanmamızı ifade ediyor.

Bu dönemde geçmiş tecrübeler ve ezberler dünyada olup bitenleri anlayabilmek için yeterli olmuyor. Özellikle kısa vadeli ani krizlere alışmış olan biz Türkler için bu uzun vadeli belirsizlik döneminde gemiyi rotada tutmak daha güç hale geldi. Bu dönemde ayakta kalmak için makul riskleri alabilmek, belirsizlik ortamında hızlı karar almak ve yeniliklere hızla adapte olabilmek gerekiyor.

VUCA’nın bileşenleri kısaca açıklayacak olursak;

Oynaklık (Volatility): Çevredeki değişikliklerin sık ve şiddetli olması biçiminde tanımlanabilir. Oynaklık, tecrübeyle oluşmuş öngörü mekanizmalarının yokluğuyla hızlı uyum sağlamayı gerektiriyor. Değişken ortam, ekonomiden anlayan, değişime hızla adapte olup bu konuda liderlik yapan bireyleri öne çıkarıyor.

Belirsizlik (Uncertainty): Geleceği tahmin edememe olarak tanımlanabilir. Belirsizlik, karar verme yeteneklerini bulanıklaştırarak stratejik planlamada gecikmelere neden oluyor. Risklerin ve fırsatların tanımlanması ve güvenilebilir çözüm yolları oluşturulması, belirsizlikle başa çıkmak konusundaki ilk öncelikler.

Karmaşıklık (Complexity): Gerçekleşen veriler veya oluşan durumların nedensellik analizinde güçlük çekilen bir dönemde yaşıyoruz. Her şeyin her şeyi etkilediği bir dönemde hangi faktörün diğerini tetiklediği tahmin etmek iyice güç hale geldi.

Muğlaklık (Ambiguity): Ortamdaki belirsizlik, olayları ve verileri düzgün şekilde yorumlamada zorluk yaratıyor. Bu kapsamda, gerçekleşen olayları anlamlandırmak güçleşti.

Tanımlanan bu yeni dönemde nasıl ayakta kalacak ve nasıl başarılı olacağız? Geçmişte çok önemli olan kumanda ve kontrol, bu karmaşa içerisinde önemini yitiriyor. Yeniliklere açık ve inovatif liderlik son dönemde performansı olumlu şekilde etkileyen tek stil haline geldi. Yeni ortam geleneksel değerlere bağlı olarak çalışan birçok birey için henüz çok yeni ve alışılması zor kuralları beraberinde getiriyor. Birçok olay kontrolümüzün dışında gelişiyor ve bunu kabullenmek zorunda kalıyoruz. Liderler bir şeylerin gerçeklemesinde fiilen çalışan insanlar olmaktan çıkıp kendi dışındaki faktörlerle şekillenen değişimi yönetmeye çalışır hale geldiler. Başkalarına güven duyup inisiyatifi onlara bırakabilmeleri gerekiyor.

Yukarıda yazdıklarım yıllar önce aldığım bir eğitimde oynadığımız hacıyatmaz oyununu aklıma getirdi. Oyunda bir kişi ortada ayakta duruyor ve çalışma arkadaşları çevresine bir halka oluşturacak şekilde diziliyorlar. Ortadaki kişi bir hacıyatmaz gibi vücudunu hiç bükmeden kendisini geriye doğru bırakıyor. Arkadaşının onu yakalayacağına, yere düşmesine izin vermeyeceğine güvenmek zorunda.

Klasik liderlik tekniklerinin VUCA doğrultusunda değiştirilmesini kabul etmek her babayiğidin harcı değil. Başarı sağlayacağı şüpheli yeni yöntemlerin büyümek için yeni fırsatlar oluşturabileceğini kabul etmek, hacıyatmaz oyununda kendisini geriye doğru boşluğa bırakamayan bireyler için oldukça güç.

Oynaklıkla başa çıkmak için yüksek oynaklığın gerçekleşmesi halinde olacaklara hazır olmak, bunun için gerekli kaynakları önceden ayırmış olmak gerekiyor. İş ya da yatırım portföyünü çeşitlendirmek yüksek oynaklık durumunda durumdan daha az etkilenmenizi sağlayabilir.

Belirsizlikle başa çıkmanın en iyi yolu bilgiye yatırım yapmak, sürekli öğrenmek, öğrendiklerini paylaşmak. Böylece potansiyel risk ve fırsatlardan erkenden haberdar olmak mümkün olabilir.

Ne kadar yetenekli ve çalışkan olursa olsun bir bireyin resmi bütünü hakkında yeterli detayda bilgi sahibi olması mümkün değil. Karmaşıklık probleminin üstesinden gelmek için ilgilenilen konunun uzmanlarını bulmak, onlara güvenmek, tavsiyelerini dinlemek ve onlara inisiyatif verebilmek gerekiyor.

Muğlaklık geleneksel yaklaşımlarla üstesinden gelinebilen bir sorun değil. Bilmediğiniz birçok değişken olduğu için net bir planlama yapamıyorsunuz. Muğlak durumlarda en iyi işleyen yöntem çok sayıda küçük deney yapmak. Elde edilen sonuçlara göre denenen konsepti genelleştirmek muğlaklığın üstesinden gelmek konusunda bizlere yardımcısı oluyor.

Sözlerime tuhaf günlerden geçmekte olduğumuzu söyleyerek başlamış ve Strange Days filmine atıfta bulunmuştum. Strange Days filminin geçtiği Los Angeles'da doğmuş olan bir şarkıcı ve şair olan Jim Morrison'ın Strange Days adında bir şarkısı var. Resimde şarkıyla aynı ismi taşıyan The Doors albümünün kapağını görüyorsunuz. Strange Days isimli şarkının sözlerine yer vererek Jim Morrison'u ve The Doors'u anmış olalım.

Tuhaf Günler

Tuhaf günler bizi buldu,
Tuhaf günler izimizi sürdü,
Gündelik keyiflerimizin canına okuyacaklar,
Ya çalmaya devam edecek, ya da yeni bir yer bulacağız.

Tuhaf bakışlar tuhaf odaları doldurur,
Sesler yorgun sonlarının işaretini verecek,
Ev sahibi sırıtıyor,
Konuklar uykudalar günahtan,
Günahtan söz ettiğimi duy ve işte bu o.

Tuhaf günler bizi buldu, ve tuhaf saatler boyunca,
Yapayalnız dolaşmaktayız,
Vücutlar şaşkın,
Kötüye kullanılmış anılar,
Günün elinden kaçarken,
Taştan tuhaf bir geceye.

Okuduğunuz için teşekkür ederim.

ENGLISH VERSION

We're having strange days. A time period in which the speed and scope of change can not be controlled, we have difficulty understanding events and cannot predict them. Due to many factors such as political uncertainties, fluctuations in the economy, digital transformation, and changing expectations, we are in a VUCA period.

The steemit platform on which we operate is the best example of this. The value of Steem increased ten fold in last year, then fell to one third in a month.

As a result of the end of Cold War and the emergence of asymmetric threats, the concept of VUCA, which was first introduced by the US military, was increasingly used to define the conditions of our times. VUCA, a combination of Volatile, Uncertain, Complex and Ambiguous words, has been in the agenda of business world since the early 2000s.

Artists provide us predictions about the future, thanks to their strong intuition. The Strange Days movie, was like a pre-notice to the chaotic world of today, where the virtual and the real are intertwined. Lenny Nero, a former police in the film, is trading CDs that convey the memories and the feelings of people. In Los Angeles, meanwhile, there are street clashes between Afro-Americans and police and army troops. I think that, the feelings that arouse from the film, inspired by the stories of Philip K. Dick, are useful describing the present world.

In this period, past experiences are not enough to understand what is going on in the world. It has become much more difficult to keep the ship on course during this long-term uncertainty period. In order to survive in this period, it is necessary to take reasonable risks, make quick decisions and adapt rapidly to innovations.

The components of VUCA are briefly explained below;

Volatility: It can be defined as the frequent and severe changes in the environment. Managing volatility requires rapid adaptation in the absence of experience-based foresight mechanisms. Individuals who understand the dynamics of economy, adapt rapidly to change and lead the way in this regard will be succesfull leaders in volatile environments.

Uncertainty: Uncertainty can be defined as the inability to predict the future. Uncertainty causes delays in strategic planning by disrupting decision-making capabilities. Identification of risks and opportunities and the preparation of reliable solutions are the first priorities to deal with uncertainty.

Complexity: It is hard to analyse cause result associations in complex envirenments. At a time when everything affected everything, it became difficult to guess which factor triggered the other.

Ambiguity: Ambiguity in the environment creates difficulty in interpreting events and data properly.

How will we survive and succeed in this new era? Command and control, which was very important in the past, are losing its importance in the chaos. Open and innovative leadership has recently become the only style that positively affects the performance. The new environment brings with it new and difficult rules for many individuals working on traditional values. Many events are beyond our control and we have to accept it. Leaders have come out of being people who actually work in the realization of missions, nowadays they are trying to manage the change shaped by factors outside of themselves. They need to be able to trust others and leave the initiative to them.

What I wrote above reminded me of the "hacıyatmaz" game we played in an education course years ago. One person stands in the middle and his colleagues are lined up to form a circle around him. The person in the middle leaves his body backwards as if it is a stick. He has to trust his friends to catch him and not let him fall down.

To accept change in line with the VUCA envorinment is not for everybody. It is difficult to accept that the dubious new methods of success that can create new opportunities for growth, for individuals who can't leave themselves backward to their friends' lap.

In order to deal with volatility, it is necessary to be prepared for high volatility and to have the necessary resources allocated beforehand. Diversification of your business or investment portfolio can make you less susceptible to high volatility.

The best way to deal with uncertainty is to invest in knowledge, learn continuously, share what they have learned. By inveting knowlegde, it may be possible to be informed about potential risks and opportunities early.

No matter how talented and hardworking an individual is, he can not have enough details about the whole picture. In order to overcome the complexity problem, it is necessary to find experts on the subject, trust them and give them initiative.

Ambiguity is not a problem that can be overcomed by traditional approaches. Because there are many variables you don't know, you can't predict the future. The best method in vague situations is to conduct continuous small experiments. According to the results obtained from the experiments, generalizing the result helps us to overcome the ambiguity.

I started the article expressing that we are having strange days and I used the word group "Strange Days". There is a song named Strange Days by Jim Morrison, a singer and poet who was born in Los Angeles, where Strange Days was filmed. Let's remember Jim Morrison and his legendary group The Doors by referring to the lyrics of Strange Days song.

strange days have found us
strange days have tracked us down
they're going to destroy
our casual joys
we shall go on playing
or find a new town
strange eyes fill strange rooms
voices will signal their tired end
the hostess is grinning
her guests sleep from sinning
hear me talk of sin
and you know this is it
strange days have found us
and through their strange hours
we linger alone
bodies confused
memories misused
as we run from the day
to a strange night of stone

Thanks for reading.

Image source: https://pixabay.com/