Źwienigród (Zwenyhorod)– starszy brat Lwowa

W okolicy 30 kilometrów na wschód od Lwowa leży wieś Zwenyhorod (pol. Źwienigród), historia której jest dłuższa od Lwowa i odnosi się do czasów istnienia Rusi Kijowskiej. Pierwsza pisemna wzmianka o Źwienigrodzie była w 1086 r.

W „Powiesti wremennych lit” (Kronika spisywana w Kijowie w XI wieku). Według relacji kronikarza w drodze powrotnej z Polski w tym mieście został zabity książę (kniaź) Jaropołk Iziasławowycz wnuk kijowskiego kniazia Jarosława Mądrego.

Największego rozkwitu miasto doznało w XII wieku, kiedy Ruś Kijowska pogrążona była w rozbiciu dzielnicowym. Źwienigród wtedy był ośrodkiem księstwa udziałowego – Źwienigródziego, władcą którego był prawnuk wspomnianego Jarosława Mądrego Wołodymyrko. Rozpoczął on proces złączenia księstw galicyjskich, przyłączył Przemyśl, Halicz i Trembowlę. W 40-ch latach XII wieku, po utworzenia jednego księstwa Halickiego i przeniesieniu stolicy księstwa do Halicza, znaczenie miasta zmniejszyło się.

Ostateczny upadek miasta nastąpił w 1241, kiedy to przez ziemie dzisiejszej Ukrainy Zachodniej niejednokrotnie przechodziły wojska mongolsko-tatarskie. Na rozkaz chana Batyja Dźwienigród jak i większość innych miast zrujnowano i rozbrojono. Ważne znaczenie na upadek miasta miało również szybkie rozwijanie się w tym czasie nowego ośrodka miejskiego – Lwowa, pierwsza wzmianka odnosi się do 1256 r. Daniel Halicki i jego następcy dbali o rozwój Lwowa, a Dźwienigróg nagle okazał się na uboczu życia politycznego i dróg handlowych. Do rangi miasta ta osada nigdy więcej nie rozwinęła się, pozostając do czasów dzisiejszych wsią.

W historii Europy Środkowo-Wschodniej miasto to znane jest archeologom, to tutaj w 1988 r. W trakcie prac wykopaliskowych odnaleziono tutaj tzw. „Berestiani Hramoty” – tabliczki z kory brzozy, których używano do pisania w X-XII wieku. Warto zauważyć, że podobne artefakty znaleziono również w Nowhorodzie, Kijowie, Czernihowie.

Wartość tego źródła z Dźneiwigroda polega na tym, że treść dokumentu dotyczy zwrócenia długu przez mieszczanina zwanego Neznyczem mieszczance Howenowej (żonie Howena). Obecnie oryginał przechowywany jest w Lwowskim Historycznym Archiwum.

Muzeum

Dzisiaj na terenie Zwenyhoroda (Dźwienigroda) jest kopiec na którym było zbudowane miasto oraz duże muzeum, w którym możemy zobaczyć – resztki butów skórzanych z XII wieku, broń, narzędzia i ozdoby z tego okresu, dużą panoramę, miasta w czasie jego oblężenia przez wojska mongolskie, przedmioty bytu z XIX wieku – wśród których dużo odzieży (wyszywanek) i ikon.

Zdjęcia ze zbiorów własnych oraz ze źródeł ogólnodostępnych.

Artykul napisany przy wsparciu Spółdzielni Inwestycyjnej Philson.pl http://bit.ly/philsonziel

Literatura:
Котляр М. Звенигород Галицький // Енциклопедія історії України : у 10 т. / редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін.; Інститут історії України НАН України. — К. : Наук. думка, 2005. — Т. 3 : Е — Й. — С. 314—315.
Свєшников І. Звенигород, якому 900 років // Жовтень. — Львів: Атлас, 1987. — № 9. — С. 98—106.
Dźwinogród (2) // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. — Warszawa : Filip Sulimierski i Władysław Walewski, 1881. — T. II : Derenek — Gżack. (пол.) — S. 311